ข้อเท้าพลิกและข้อเท้าแพลง

สถิติผู้เข้าชม
ขณะนี้มีผู้เข้าใช้	7
ผู้เข้าชมในวันนี้	805
ผู้เข้าชมทั้งหมด	5,470,081

กรุณาฝาก Email ของท่าน
เพื่อรับข่าวสาร ที่น่าสนใจ

21 ธันวาคม 2567
อา	จ.	อ.	พ.	พฤ	ศ.	ส.
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

ข้อเท้าพลิกและข้อเท้าแพลง
[28 กันยายน 2553 10:40 น.]จำนวนผู้เข้าชม 11648 คน

     ข้อเท้าพลิก เป็นการบาดเจ็บที่พบบ่อยที่สุดอย่างหนึ่งของเท้าและข้อเท้า มีผู้ป่วยจำนวนมากได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นข้อเท้าแพลง แต่หลังจากได้รับการรักษาแล้วยังมีอาการเจ็บต่อเนื่องอีกเป็นเวลานาน ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากการวินิจฉัยโรคที่ไม่ถูกต้อง , การบริหารที่ไม่เหมาะสมหรืออาการฉีกขาดรุนแรง (ขั้นที่ 3)

      การบาดเจ็บที่มักวินิจฉัยผิดเป็นข้อเท้าแพลง
1. ข้อเท้าแพลงแบบสูง
2. กระดูกแตกภายในเท้าหรือข้อเท้า
3. ผิวกระดูกอ่อนข้อเท้าบาดเจ็บ
     การตรวจร่างกายอย่างละเอียดสามารถบอกได้ดีหากมีอาการบาดเจ็บไม่ตรงตำแหน่งเส้นเอ็นดังกล่าวให้ระวังว่าอาจมิใช่ข้อเท้าแพลงธรรมดา
     ข้อเท้าแพลง มี 3 ขั้น
ขั้นที่ 1 การบาดเจ็บภายในเส้นเอ็นไม่มีการฉีกขาดให้เห็น
ขั้นที่ 2 มีการฉีกขาดบางส่วนของเส้นเอ็น
ขั้นที่ 3 มีการฉีกขาดแบบสมบูรณ์

     การรักษาเบื้องต้น
     ทำได้โดยการประคบความเย็น ยกเท้าสูง และการทำให้ข้อไม่เคลื่อนไหว โดยอาจพิจารณาใส่เฝือกระยะสั้นๆ หรือใช้อุปกรณ์ประคองข้อเท้าในช่วงแรก ทั้งนี้ขึ้นกับความรุนแรงของการบาดเจ็บ ในรายที่เป็นนักกีฬาที่ใช้ข้อเท้ามากอาจต้องพิจารณารักษาโดยการผ่าตัด

     หลังจากข้อเท้าและเส้นเอ็นยุบบวมลง และอาการเจ็บปวดลดลง (ประมาณ 1-2 สัปดาห์ หลังบาดเจ็บควรบริหารกล้ามเนื้อรอบข้อเท้า ดังนี้
1. การยืดกล้ามเนื้อข้อเท้า
1.1 การยืดเอ็นร้อยหวาย ทำได้ 3 วิธี
     - ยืนมือดันผนัง ก้าวขาที่ต้องการยืดไปด้านหลังส้นเท้าติดพื้น ย่อเข่าหน้าจนรู้สึกตึงขาหลัง ทำค้างไว้ประมาณ1/2 นาที ทำซ้ำ4-5 ครั้ง
     - นั่งกับพื้น ใช้ผ้าขนหนูดึงเท้าเข้าหาตัว ในท่าเข่าเหยียดทำค้างไว้ ประมาณ 1/2 นาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
     - การยืดเอ็นร้อยหวายโดยการยืนที่ขอบบันได ทำค้างไว้ประมาณ 1/2 นาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
1.2 การยืดกล้ามเนื้อรอบข้อเท้าโดยการกระดกเกร็ง ข้อเท้าทุกด้าน
2. การบริหารความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบข้อเท้า
2.1 ถ่วงถุงทรายที่หลังเท้า นั่งห้อยขาข้างเตียง กระดกข้อเท้าขึ้นลง เซ็ทละ 10-20 ครั้ง ทำซ้ำ 2-3 เซ็ท
2.2 สายยางคล้องข้างเท้า ด้านนอกกับเสาหรือขาโต๊ะส้นเท้าเป็นจุดหมุน บิดเท้าออกด้านนอก บริหารเช่นเดิม โดยคล้องสายยางทั้งด้านในและหลังเท้าทำเซ็ทละ 10-20 ครั้งในแต่ละท่า ทำซ้ำ 2-3 เซ็ทต่อวัน อาจใช้การบริหารเช่นเดิมโดยใช้เท้าดันกับฝาผนังก็ได้
     การบริหารที่เหมาะสมจะทำให้รู้สึกปวดตึงด้านข้างขาในช่วง 2-3 วันแรก หลังจากนั้นกล้ามเนื้อจะแข็งแรงขึ้นตามลำดับ
3. การบริหารกล้ามเนื้อมัดเล็กรอบข้อเท้า , การทรงตัวและการประสานงานของเส้นประสาท
เมื่อข้อเท้าแข็งแรงมากขึ้น (3-4 สัปดาห์) ให้ฝึกยืนบนพื้นที่มีความไม่มั่นคง เช่น กระดานกระดก (wobble board) หรืออาจดัดแปลงโดยการยืนทรงตัวบนพื้นราบหรือหมอนแข็งๆ นานประมาณ 2-3 นาทีต่อครั้ง ทำซ้ำ 2-3 ครั้งต่อวัน

ข้อควรระวัง
1. ควรหลีกเลี่ยงการใส่รองเท้ามีส้น เนื่องจากจะทำให้เกิดการแพลงซ้ำได้ง่าย
2. เลือกรองเท้าที่มีความกว้างของเส้น จะช่วยทำให้ข้อเท้ามั่นคงมากขึ้น
3. การประคบเย็นบ่อยๆ ในช่วง 1 เดือนแรก จะทำให้อาการดีขึ้นมาก
4. การกลับไปเล่นกีฬาก่อนที่กล้ามเนื้อรอบข้อเท้าแข็งแรงจะทำให้เกิดอาการบาดเจ็บซ้ำ อีกทั้งยังทำให้เสี่ยงต่อการบาดเจ็บอื่น ซึ่งอาจจำเป็นต้องรักษาโดยการผ่าตัดร่วมด้วย

ที่มา : ข้อเท้าพลิกและข้อเท้าแพลง โดย อ.นพ.บวรฤทธิ์ จักรไพวงศ์ ภาควิชาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิกส์ และกายภาพบำบัด คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล