นิ่วมักพบในปัสสาวะที่มีความเข้มข้นสูง และขังอยู่ในกระเพาะปัสสาวะเป็นเวลานาน จนเกิดการตกตะกอนของสารก่อนิ่ว สะสมตัวเป็นก้อนนิ่วขนาดเล็กและเพิ่มขนาดขึ้นตามลำดับ
นิ่วที่พบได้บ่อยๆ คือนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ (bladder stone) นิ่วที่เป็นก้อนแข็งมักไปขูดทำลายผิวของกระเพาะปัสสาวะจนเกิดแผล จึงง่ายต่อการติดเชื้อ เราจึงพบการเกิดนิ่วร่วมกับการติดเชื้อแบคทีเรียในทางเดินปัสสาวะอยู่เสมอ นิ่วที่เกิดในสุนัขและแมวมีหลายชนิดด้วยกันแต่ที่พบบ่อยๆได้แก่
|
• นิ่วที่พบในปัสสาวะเป็นด่าง ได้แก่ Struvite
• นิ่วที่พบในปัสสาวะเป็นกรด ได้แก่ Urate
• นิ่วที่พบในปัสสาวะทุกสภาวะ ได้แก่ Calcium oxalate
|
ภาพ แมวอ้วน |
ภาพ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ |
สาเหตุ
• อายุ ในสุนัขและแมวมักพบในช่วง 3 – 10 ปี
• เพศ สุนัขและแมวเพศผู้จะพบได้บ่อย ยกเว้นนิ่วชนิด struvite จะพบในเพศเมียมากกว่า
• พันธุ์ เช่น สุนัขพันธุ์ Dalmatians จะพบนิ่ว urate ได้มากที่สุด
• อาหาร การให้อาหารชนิดเดิมซ้ำๆ กันเป็นเวลานาน รวมถึงอาหารที่มีสารก่อนิ่วสูง
• พฤติกรรมและการเลี้ยงดู สัตว์ที่ชอบอั้นปัสสาวะ กินน้ำน้อย ขี้เกียจ เอาแต่นอน และ อ้วน จะมีความเสี่ยงในการเกิดนิ่วได้สูง |
สายพันธุ์ที่พบได้บ่อย
• นิ่วชนิด struvite มักพบใน Shitzu, Poodle, Cocker spaniel
• นิ่วชนิด urate มักพบในสุนัขพันธุ์ Dalmatians
• นิ่วชนิด calcium oxalate ได้แก่ miniature schnauzer, Lhasa apso, Yorkshire terria ส่วนในแมวมักพบในแมวพันธุ์แท้ ในกลุ่ม Persia และ Himalayan |
อาการและความรุนแรงของโรค
• ปัสสาวะเป็นเลือด ปัสสาวะไม่ออก
• ปัสสาวะบ่อยกว่าปกติ บางครั้งปัสสาวะไม่เป็นที่
• ปัสสาวะกะปริบกะปรอย
• เบ่งปัสสาวะนานกว่าปกติ ในแมวจะผุดเข้าผุดออกกระบะทราย
• ปวดเกร็งท้อง
• ส่งเสียงร้องเวลาปัสสาวะและ ชอบเลียอวัยวะเพศบ่อยๆ |
การตรวจวินิจฉัยโรค
ภาพ การตรวจปัสสาวะ |
ภาพ นิ่วที่ตรวจพบจากการเอ็กซเรย์ |
• การเอ็กซเรย์ นิ่วบางชนิดไม่สามารถมองเห็นได้จากการเอ็กซเรย์ธรรมดา ต้องฉีดสีพิเศษ
• การอัลตราซาวนด์ เหมาะสำหรับนิ่วทุกชนิดโดยเฉพาะนิ่วที่มองไม่เห็นจากเอ็กซเรย์
• การตรวจปัสสาวะ และการเพาะเชื้อปัสสาวะเพื่อหาชนิดยาที่เหมาะสมในการควบคุมการติดเชื้อใน ปัสสาวะ
• การส่งตรวจนิ่ว เพื่อหาชนิดของนิ่วและวิธีป้องกันการเกิดใหม่ |
การรักษาโรค
• การรักษาโดยใช้อาหาร ทำได้เฉพาะนิ่วที่อยู่ในกระเพาะปัสสาวะเท่านั้น
• นิ่วชนิด urate ของสุนัขพันธุ์ Dalmatian
• นิ่วชนิด Struvite การให้อาหารหรือยาที่เหนี่ยวนำให้ปัสสาวะเกิดความเป็นกรด ร่วมกับการรักษาภาวะติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะที่เหมาะสม จะรักษานิ่วชนิดนี้ได้
• การรักษาโดยการผ่าตัด (Surgical removal)
• การผ่าเปิดกระเพาะปัสสาวะเพื่อเอานิ่วออก (Cystotomy) ใช้ในกรณี นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ (bladder stone) หรือนิ่วในทางเดินปัสสาวะ (urethral stone) ที่ดันกลับเข้ากระเพาะปัสสาวะได้
• การผ่าตัดแปลงเพศ (Perineal urethrostomy) คือ การผ่าตัดเพื่อแผ่ ขยายทางเดินปัสสาวะให้กว้างขึ้นเหมือนในสัตว์เพศเมีย เพื่อให้นิ่วก้อนเล็กๆ สามารถผ่านออกมาได้
• การยิงสลายนิ่ว (Shock wave lithotripsy) ใช้ในการรักษานิ่วในไต (kidney stone) และนิ่วในท่อไต (Ureteral stone) ในปัจจุบันยังไม่ได้นำเอาเทคนิกชนิดนี้เข้ามาใช้ในประเทศไทย |
การป้องกันการเกิดใหม่
• ลดความอ้วน กระตุ้นให้สัตว์ออกกำลังกาย
• กระตุ้นให้ดื่มน้ำเพิ่มขึ้น เพื่อลดการตกตะกอนของสารก่อนิ่ว
• หลีกเลี่ยงการทานอาหารชนิดเดิมๆ ต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน
• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดนิ่ว |
| ___________________________________________ |
| บทความพิเศษจาก โรงพยาบาล สัตว์ สัตวแพทย์ 4 โพลีคลีนิค |
ขณะนี้มีผู้เข้าใช้
ผู้เข้าชมในวันนี้
