ดอกกระดังงา

     จัดเป็นพืชสมุนไพรไทย ใช้ดอกเป็นตัวยาชนิดหนึ่งในตัวยาที่มีกลิ่นหอมหลายชนิด ปรุงเป็นยาหอมบำรุงหัวใจ บำรุงระบบประสาท ภูมิปัญญาไทย ใช้ดอกสดแช่ในน้ำมันมะพร้าว ทำเป็นน้ำมันใส่ผม

ประเทศอินโดนีเซียใช้ดอกโรยบนเตียงสำหรับคู่แต่งงานใหม่ๆ

ชาวเกาะ Molucca ใช้น้ำมันจากดอกกระดังงาบำรุงผิวและผม

กระดังงาในบ้านเราที่รู้จักมี 2 อย่างคือ กระดังงาไทย และกระดังงาสงขลา ที่นิยมนำดอกมาสกัดน้ำมันหอมระเหยคือกระดังงาสงขลา ซึ่งมีกลีบดอกมากกว่าและยาวกว่ากระดังงาไทย

น้ำมันหอมระเหยจากดอกกระดังงานิยมใช้เพื่อผ่อนคลายความเครียด ดังนั้นจึงเหมาะสำหรับผู้ที่นอนไม่หลับ ช่วยลดอาการท้อแท้หดหู่ ลดความดันโลหิตสูง น้ำมันนวดตัวซึ่งผสมน้ำมันหอมระเหยจากดอกกระดังงา ยังใช้เพื่อกระตุ้นกำหนัดด้วย

สำหรับผู้ที่มีอาการนอนไม่หลับ เนื่องจากความเครียด การดื่มยาหอมที่มีส่วนผสมของสมุนไพรหอมนานาชนิด จึงช่วยให้นอนหลับสนิทได้ดีขึ้น

ชื่อพื้นเมือง : กระดังงา (ตรัง, ยะลา), กระดังงาไทย กระดังงาใบใหญ่ กระดังงาใหญ่ (ภาคกลาง), สะบันงา สะบันงาต้น (ภาคเหนือ)

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cananga odorata (Lamk.) Hook.f. et Th.

ชื่อวงศ์ : ANNONACEAE

ชื่อสามัญ : Ylang-ylang Tree

ลักษณะ : ไม้ต้น สูง 10-20 ม. มีรอยแผลใบขนาดใหญ่กระจายอยู่ทั่วไป กิ่งตั้งฉากกับลำต้นปลายย้อยลู่ลง ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรีหรือรูปไข่ยาว ปลายแหลม โคนมนหรือเว้าและเบี้ยวเล็กน้อย ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น ใบอ่อนมีขนทั้ง 2 ด้าน ใบแก่มักมีขนมากตามเส้นแขนงใบและเส้นกลางใบ ช่อดอกสั้น ออกห้อยรวมกันบนกิ่งเหนือรอยแผลใบ ช่อหนึ่งๆ มี 3-6 ดอก ดอกใหญ่ กลีบเลี้ยง 3 กลีบ รูปสามเหลี่ยม มีขน กลีบดอกเรียงสลับกัน 2 ชั้น ชั้นละ 3 กลีบ แต่ละกลีบรูปขอบขนานปลายแหลม มีขน ขอบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย กลีบชั้นในแคบกว่าชั้นนอกเล็กน้อย โคนกลีบด้านในสีม่วงอมน้ำตาล ดอกอ่อนกลีบสีเขียว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีเหลือง กลิ่นหอม เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก เกสรเพศเมียมีหลายอัน อยู่แยกกัน ผลเป็นผลกลุ่ม อยู่บนแกนตุ้มกลม 4-15 ผล แต่ละผลรูปไข่ ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีเขียวคล้ำจนเกือบดำ มี 2-12 เมล็ด เมล็ดสีน้ำตาลอ่อน รูปไข่แบน

ประโยชน์ : ปลูกเป็นไม้ประดับ ไทยใช้ดอกกระดังงาปรุงยาบางตำรับเพื่อแก้ลมและบำรุงเลือด ใบและเนื้อไม้ต้มกินเป็นยาขับปัสสาวะ นอกจากนี้ ยังใช้อบน้ำทำน้ำเชื่อมและปรุงขนมหวานบางชนิด อินโดนีเซียใช้เปลือกแก้คัน มาเลเซียใช้ใบแก้คัน และใช้ดอกปรุงในยารักษาโรคหืด

ที่มา :  http://www.rspg.or.th/plants_data/plantdat/annonace/codora_1.htm
            http://thaiherbclinic.com/node/76